- διδυμία
- Όρος που χρησιμοποιείται στην κρυσταλλογραφία και αναφέρεται στη σύμφυση δύο κρυστάλλων του ίδιου σώματος, η οποία γίνεται σύμφωνα με ορισμένους κανόνες, χαρακτηριστικούς για κάθε κρυσταλλικό σύστημα. Οι δύο αυτοί κρύσταλλοι ονομάζονται δίδυμοι. Για να υπάρξει δίδυμη σύμφυση πρέπει ο ένας από τους κρυστάλλους να έχει θέση προς τον άλλο είτε κατοπτρική προς ένα επίπεδο (επίπεδο συμμετρίας) είτε παράλληλη προς εκείνη που παίρνει ο άλλος κρύσταλλος στρεφόμενος κατά 180° γύρω από μία ευθεία (άξονας δ.). Εάν το επίπεδο δ. συμπίπτει με ένα επίπεδο συμμετρίας του κρυστάλλου, τότε έχουμε παράλληλη σύμφυση και όχι δ. Εάν ο άξονας δ. συμπίπτει με έναν άξονα άρτιας τάξης του κρυστάλλου, τότε ο κρύσταλλος, στρεφόμενος κατά 180°, ταυτίζεται με τον εαυτό του.
Όταν οι δίδυμοι κρύσταλλοι εφάπτονται μεταξύ τους κατά μία επίπεδη επιφάνεια (επίπεδο σύμφυσης) λέγονται δίδυμοι εξ επαφής. Εάν ο ένας κρύσταλλος εισχωρεί μέσα στον άλλο, το επίπεδο σύμφυσης δεν μπορεί να διακριθεί και οι κρύσταλλοι λέγονται συνδιαβλαστάνοντες. Όταν ο άξονας δ. είναι παράλληλος προς μία έδρα (πραγματική ή φανταστική) του κρυστάλλου, οι κρύσταλλοι αποκαλούνται κανονικοί. Όταν ο άξονας δ. είναι παράλληλος προς μία ακμή του κρυστάλλου και περιλαμβάνεται στο επίπεδο σύμφυσης, ονομάζονται παράλληλοι. Αν ο άξονας περιστροφής του ενός διδύμου κείται σε επίπεδο παράλληλο προς μία κρυσταλλογραφική έδρα και είναι κάθετος σε μία ακμή του κρυστάλλου, λέγονται συμμιγείς (σπανιότερη περίπτωση).
Οι συνηθέστεροι δίδυμοι κρύσταλλοι είναι οι δίδυμοι εξ επαφής. Είναι πάντως αξιοσημείωτη η εμφάνιση ορισμένου τύπου δ. σε κρυστάλλους ορισμένων κοιτασμάτων ενός ορυκτού. Στο γεγονός αυτό οφείλονται και οι τοπωνυμικές ονομασίες τους, όπως δίδυμος Βραζιλίας (χαλαζίας), δίδυμος Ντοφινέ (χαλαζίας), δίδυμος Κάρλσμπαντ κλπ. Τα ορυκτά που σχηματίζουν δίδυμους κρυστάλλους είναι πολλά. Στο κυβικό σύστημα o μαγνητίτης και οι σπινέλιοι, ο πυρίτης, το διαμάντι· στο τετραγωνικό σύστημα το ρουτίλιο, ο κασσιτερίτης, το ζιρκόνιο· στο εξαγωνικό, o μαγνητοπυρίτης· στο τριγωνικό o χαλαζίας· στο ρομβικό o αραγωνίτης και o μαρκασίτης· στο μονοκλινές ο γύψος, το ορθόκλαστο, ο αυγίτης· στο τρικλινές τα πλαγιόκλαστα.
Πολλές φορές σε έναν από τους δύο δίδυμους κρυστάλλους συμφύεται και τρίτος κρύσταλλος σε σχέση δ. του ίδιου τύπου. Έτσι προκύπτει ένας τρίδυμος κρύσταλλος. Αν η διαδικασία επαναληφθεί περισσότερες φορές έχουμε το φαινόμενο της πολυδιδυμίας.
Διδυμία του γύψου· οι δύο ανεξάρτητοι κρύσταλλοι είναι ενωμένοι στη χαρακτηριστική μορφή «της λόγχης» ή της «ουράς του χελιδονιού».
1) Συνδιαβλαστάνων δίδυμος (με διείσδυση του φθορίτη)· 2) ο ίδιος τύπος διδύμου του πυρίτη· 3) δίδυμος του ρουτιλίου σε σχήμα γονάτου· 4) μία από τις περιπτώσεις διδυμίας του ασβεστίτη· 5) μία από τις περιπτώσεις διδυμίας του χαλαζία· 6) σταυροειδής δίδυμος του σταυρόλιθου· 7) δίδυμος «της λόγχης» ή «ουράς του χελιδονιού», του γύψου· 8) πολύδυμος κρύσταλλος του αυγίτη.
* * *και διδυμιά, η [δίδυμος]1. γέννηση διδύμων2. δίδυμη μορφή3. το φαινόμενο τού δίδυμου σφυγμού4. συνένωση δύο ή περισσότερων ομοειδών κρυστάλλων σε ενιαίο κρύσταλλο.
Dictionary of Greek. 2013.